Центральное духовное управление мусульман - Таврический муфтият - Аш‘ари ве Матуридилер

Аш‘ари ве Матуридилер

إِنَّ الْحَمْدَ لِلَّهِ نَحْمَدهُ وَنَسْتَغْفِرُهُ وَنَسْتَعِينُهُ وَنَسْتَهْدِيهِ وَنَعُوذُ بِاللهِ مِن شُرُورِ أَنفُسِنَا وَمِن سَيِّئَاتِ أَعْمَالِنَا، مَن يَهْدِ اللهُ فَلاَ مُضِلَّ لَهُ وَمَن يُضْلِلْ فَلاَ هَادِيَ لَهُ، وَأَشْهَدُ أَن لاَ إِلهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ ولا مَثِيلَ له ولا ضِدَّ له ولا نِدَّ له، وَأَشْهَدُ أَنَّ سَيِّدَنَا وحَبِيبَنا وعظيمَنا وقائدَنا وقُرَّةَ أَعْيُنِنا مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ وصَفِيُّهُ وحبيبُهُ صَلَوَاتُ اللهِ وَسَلاَمُهُ عَلَيْهِ وَعَلَى كُلِّ رَسُولٍ أَرْسَلَه. الصلاةُ والسلامُ عليكَ سيِّدي يا رسولَ الله. الصلاةُ والسلامُ عليكَ يا سيِّدي يا صاحِبَ الذِّكرَى يا أبا القاسِم يا أبا الزَّهْراءِ يا محمد. أَمَّا بَعدُ عِبَادَ اللهِ، فإني أُوصِيكُمْ وَنَفْسِيَ بِتَقْوَى اللهِ الْعَلِيِّ الْقَديرِ القائلِ في مُحْكَمِ كتابِه:

﴾ يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَلْتَنْظُرْ نَفْسٌ مَا قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ ﴿

Екяне Яратыджыгъа, Къудретли, эр шейни яраткъан Аллаhкъа хамд олсун. О, Озь Рахметинен мусульманлардан кимге истесе, гунахларыны афу эте. Ортагъы олмагъан, ич кимсеге, ич бир шейге ошамагъан ве шекильге мухтадж олмагъан Аллаhкъа хамд олсун. Екяне, башлангъычсыз, сонъсуз ве къусурсыз олгъан Аллаhкъа хамд олсун. Озь Ирадесинен не истесе, оны ярата ве япа. Бизге берген берекети ичюн Аллаhкъа шукюр олсун.

Шеhадет этем ки, Аллаhтан башкъа Иляh ёкъ ве шеhадет этем ки, Мухаммад Аллаhнынъ Ресули. Бизим Пейгъамберимизге ве башкъа эписи Пейгъамберлерге салят ве селям олсун. Мухтерем мусульманлар! Эр вакъыт ве эр ерде такъвалы олунъыз, чюнки Шари‘атны кутьмек – бу Ахиретте къуртулыштыр.

Урьметли мусульманлар! Керчектен, мен эр кесни такъвалы олмагъа давет этем.

Мукъаддес Къур`анда («Ан-Ниса`» Суреси, 115 Аетте) айтыла:

وَمَن يُشَاقِقِ الرَّسُولَ مِن بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُ الْهُدَىٰ وَيَتَّبِعْ غَيْرَ سَبِيلِ الْمُؤْمِنِينَ نُوَلِّهِ مَا تَوَلَّىٰ وَنُصْلِهِ جَهَنَّمَ وَسَاءَتْ مَصِيرًا

Манасы: «Кимге хидает белли олгъан сонъ, Аллаhнынъ Ресулини терк этсе ве мусульманларнынъ ёлуны кутьмесе, озюнинъ имансызлыгъы ичюн джеза чекеджек ве о джеhэннемге тюшип, анда эбедий къаладжакъ.»

Пейгъамбер Мухаммад ‘алейhисаллям деди:                    

عَلَيْكُمْ بِالْجَماعَةِ، وَإِيّاكُمْ وَالْفُرْقَةَ، فَإِنَّ الشّيْطَانَ مَعَ الْوَاحِدِ وَهُوَ مِنَ الاثْنَيْنِ أَبْعَدُ، مَنْ أَرَادَ بُحْبُوحَةَ الْجَنّةِ فَلْيَلْزَمِ الْجَماعَةَ

Манасы: «Джемаатнен олунъыз, айырылманъыз. Чюнки шейтангъа бир адамны енъмек, эки адамгъа коре даа къолай. Ким Дженнет лезетини къазанмагъа истесе, мусульман чокълугъынен берабер олсун». Имам Ат-Тирмизий ве дигерлери ривает эттилер.

Имам Абу Даууд ривает эткен Хадисте бойле дениле, манасы: «Озьлерини Пейгъамберимизнинъ девамджыларындан сайгъанлар 73 акъынтыгъа болюнеджеклер. Олардан 72 джеhэннемде ве тек бириси Дженнетте оладжакъ. Джемаатнен олгъанлар Дженнетке киргенлерден олур».

Мусульман алимлери бу Хадисте «джемаат» сёзюнинъ манасыны бойле анълаттылар: «Аhлюс-Суннаh уаль-джама‘аh итикъады олгъан джемаат», имам Аль-Байhакъый риваетинде де бойле манасыны ташый:

كُلُّهُمْ فِي النَّارِ إِلَّا السَّوَادُ الْأَعْظَمُ

Манасы: «“Ас-сауад аль-аʻзам” гъайры, къалгъанлар джеhэннемделер. Яни джемаатнынъ чокълугъындан гъайры.»

Пейгъамбер Мухаммад ‘алейhисаллям уммети арасында болюнюв оладжакъ ве олар тюрлю акъынтыларгъа айырыладжакълар. Ве тек бир данеси къуртуладжакъ, къалгъанлары исе джеhэннемде оладжакълар. Яни кимнинъ янълышлары имансызлыкъкъа кетире, олар эбедий джеhэннемде оладжакълар.

Янълыш ёлдан кеткен, амма имансызлыкъкъа тюшмеген о гунахкяр ве джеhэннемде азап чекеджек, амма анда эбедий къалмайджакъ. Озюни мусульман сайгъан, амма Аhлюс-Суннаh уаль-джамаʻаhтан олмагъанлар, эписи джеhэннемге киреджеклер. Лякин базылары азап чеккен сонъ, андан чыкъаджакълар, базылары анда къаладжакълар.

Аhлюс-Суннаh уаль-джамаʻаhтан олгъан гунахкяр мусульманлар эписи джеhэннемге кирмеджеклер, чюнки базылары багъышланаджакъ ве джеhэннемден къуртуладжакъ. Аhлюс-Суннаh уаль-Джама‘аhнынъ башкъалардан фаркъы шунда ки, къалгъанлар эписи джеhэннемге киреджеклер.

Пейгъамбер Мухаммад ‘алейhисаллям акъикъатны янълыштан насыл айырмагъа огреткен эди. Яни джама‘аhнен, чокълукънен берабер олмакъ. Энъ биринджи, Яратыджыгъа шубесиз инанмакъ. О Екяне Яратыджы олгъанына инанмакъ, Аллаh Эбедий, башлангъычсыз ве сонъсуз. Тири, азасыз эр шейни корьген ве эшиткен, оджасыз эр шейни бильген, Онынъ бильгиси денъишмей. Къудретли. Къусурлары олмагъан ве Онъа энъ гузель Сыфатлар аиттир. Аллаhнынъ Сыфатлары эбедийдир. Онъа ошагъан ич бир шей ёкъ. О, яратылгъанларгъа бенъземей. Бу бильгилерни Адам Пейгъамберден башлап, Пейгъамбер Мухаммадгъадже эписи Пейгъамберлер анълаттылар. Аллаh оларны кучюк ве буюк гунахлардан къорчалады. Игренч хасталыкълардан, нутукъ дефектлеринден ве дигер ярамайлыкътан къорчалады, чюнки догъгъандан ве омюрнинъ сонъунадже Пейгъамберлерде энъ гузель сыфатлар бар эди: керчеклик, намуслыкъ, джесюрлик, нутукъ ве къыяфет дюльберлиги. Ве олардан энъ гузели – бу Пейгъамбер Мухаммад ‘алейhисаллям эди. Пейгъамбер Мухаммад ‘алейhисаллямнынъ девамджылары янълыш тюшюнджелерде бирлешмейлер.

Учюнджи hиджрий асырнынъ сонъунда чокъ чешит акъынтылар пейда олдылар. Амма Аллаh мусульманларгъа эки улу имамны багъышлады, бириси – арап, экинджиси – фарс. Бириси Иракъта, дигери – Аджемистанда яшай эдилер. Иракъта имам Абуль-Хасан Аль-Аш‘арий, шимдики Озьбекистан олгъан ерде имам Абу Мансур Аль-Матуридий яшай эдилер. Бу белли имамлар Ислям динининъ догъру ёлуны косьтерип, эписи мусульманларны бирлештирдилер. Олар, Ислямгъа коре, бизим инанчымыз насыл олмалы анълаттылар. Бу алимлер Пейгъамбер Мухаммад ‘алейhисаллям динимизни огреткени киби денъиштирмейип огреттилер. Олар янълыш тюшюнджелерни енъип, мусульманларгъа догъру ёлны косьтердилер. Шимдики кунюмизгедже ве эр заман бу улу имамлар муниверлернинъ векиллери олып, Аhлюс-Cуннаh уаль-джама‘аhнынъ алимлеридир. «Аhлюс-Cуннаh уаль-джама‘аh» сёзю – бу Аш‘арий ве Матуридийнинъ талимидир. Мусульманлар я да Аш‘ари я да Матуридилер. Ве оларнынъ арасында итикъад эсасларындан анълашамамазлыкъ ёкъ.

Мукъаддес Къур`анда («Аль-Ма`идаh» Суреси, 54 Аетте) айтыла:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَن يَرْتَدَّ مِنكُمْ عَن دِينِهِ فَسَوْفَ يَأْتِي اللَّهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَيُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْكَافِرِينَ يُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا يَخَافُونَ لَوْمَةَ لَائِمٍ ۚ ذَٰلِكَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَن يَشَاءُ ۚ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ

Манасы: «Эй, мусульманлар, ким имандан чыкъты, билинъиз ки, Юдже Аллаh бир халкъ ёлладжакъ, олар Аллаhны севелер, Аллаh да оларны севе. Олар мусульманларны пек итибар этелер, олар хидаетни къорчалайлар ве кяфирлерге серт бакъалар. Олар акъикъатны имае этелер эм де оларны тенкъит эткенлерни ве бир шейнен опькелегенлерни къоркъмайлар. Бу хайырны оларгъа Аллаh багъышлай.»

Имам Аль-Хакимнинъ «Аль-Мустадрак» китабында айтыла ки, бу Ает энген сонъ, Пейгъамбер Мухаммад ‘алейhисаллям озюнинъ Абу Муса Аль-Аш‘арий сахабене ишарет этип, деди, манасы: «Олар сенинъ несилинден, эй, Абу Муса».

Имам Аль-Кушайрий деди ки, имам Абуль-Хасан Аль-Аш‘арий девамджылары Абу Муса Аль-Аш‘арининъ несилиндендир. Бу эписи Абуль-Хасан Аль-Аш‘арий догъру ёлда олгъаныны исбатлай.

Чокъ мусульманлар бизим заманымызда я да Аль-Матуридий, я да Аль-Аш‘арий имамларнынъ ёлуны кутелер. Базы Аш-Шафи‘ий, эписи маликитлер, ханбалитлер –  аш‘арий талиматны кутелер. Ханафитлер ве базы Шафиитлер Аль-Матуридий талиматны кутелер. Бу акъикъий Аhлюс-Cуннаh уаль-джама‘аhнынъ итикъады ве олар эписи хидаетте булуналар.

Аллаh бизге ве бизим несилимизге хидаетте булунмагъа насип эйлесин. Аллаh бизим гунахларымызны афу этсин ве бизге рахмет багъышласын, Онъа дуа этемиз.

هَذَا وَأَسْتَغْفِرُ اللَّهَ لِي وَلَكُمْ

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

إِنَّ الْحَمْدَ لِلَّهِ نَحْمَدهُ وَنَسْتَغْفِرُهُ وَنَسْتَعِينُهُ وَنَسْتَهْدِيهِ وَنَعُوذُ بِاللهِ مِن شُرُورِ أَنفُسِنَا وَمِن سَيِّئَاتِ أَعْمَالِنَا، مَن يَهْدِ اللهُ فَلاَ مُضِلَّ لَهُ وَمَن يُضْلِلْ فَلاَ هَادِيَ لَهُ، والصلاةُ والسلامُ على سيِّدِنا محمد الصادِقِ الوَعْدِ الأَمينِ وعلى إِخْوَانِهِ النبيِّين والمُرسَلين. ورَضِيَ اللهُ عن أُمَّهاتِ المُؤمنين وآلِ البيتِ الطَّاهِرِين وعن الخُلَفَاءِ الرَّاشِدين أبي بكرٍ وعمرَ وعُثْمانَ وعليّ وعن الأَئِمَّةِ المُهْتَدِين أبي حنيفةَ ومالكٍ والشَّافعيِّ وأحمدَ وعن الأولياءِ والصالحين. أمَّا بعدُ عِبَادَ اللهِ فإنِّي أُوصِيكُمْ وَنَفْسِيَ بِتَقْوَى اللهِ العَليِّ الْعَظِيمِ فَاتَّقُوهُ.

واعْلَمُوا أنَّ اللهَ أمَرَكُمْ بِأَمرٍ عظيمٍ، أَمَرَكُم بالصلاةِ والسلامِ على نبيِّهِ الكَريمِ فقال في مُحْكَمِ تَنْزِيلِهِ: ﴿ إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ ۚ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِ سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى سَيِّدِنَا إِبْرَاهِيمَ وَعَلَى آلِ سَيِّدِنَا إِبْرَاهيمَ وَبَارِكْ على سيّدِنا مُحمدٍ وَعلى آلِ سيِّدِنا مُحمدٍ كما بارَكْتَ على سيِّدِنا إبراهيمَ وعلى آلِ سيدِنا إبراهيمَ في العالَمِينَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيد

اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ الأَحْيَاءِ مِنْهُمْ وَالأَمْوَات

عِبَاد اللهِ، إِنَّ اللهَ يَأُمرُ بِالَعدْلِ وَالإِحْسَانِ وَإِيتَاءِ ذِي القُرْبَى وَيَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ وَالْبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ، أَقِمِ الصَّلَاةَ