Диний бильгилер – Ислямнынъ аяты 1 къ.: Диний бильгилерни алмакъ – пек муим

Категория: Джума хутбеси Просмотров: 620

إِنَّ الْحَمْدَ لِلَّهِ نَحْمَدهُ وَنَسْتَغْفِرُهُ وَنَسْتَعِينُهُ وَنَسْتَهْدِيهِ وَنَعُوذُ بِاللهِ مِن شُرُورِ أَنفُسِنَا وَمِن سَيِّئَاتِ أَعْمَالِنَا، مَن يَهْدِ اللهُ فَلاَ مُضِلَّ لَهُ وَمَن يُضْلِلْ فَلاَ هَادِيَ لَهُ، وَأَشْهَدُ أَن لاَ إِلهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ ولا مَثِيلَ له ولا ضِدَّ له ولا نِدَّ له، وَأَشْهَدُ أَنَّ سَيِّدَنَا وحَبِيبَنا وعظيمَنا وقائدَنا وقُرَّةَ أَعْيُنِنا مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ وصَفِيُّهُ وحبيبُهُ صَلَوَاتُ اللهِ وَسَلاَمُهُ عَلَيْهِ وَعَلَى كُلِّ رَسُولٍ أَرْسَلَه. الصلاةُ والسلامُ عليكَ سيِّدي يا رسولَ الله. الصلاةُ والسلامُ عليكَ يا سيِّدي يا صاحِبَ الذِّكرَى يا أبا القاسِم يا أبا الزَّهْراءِ يا محمد. أَمَّا بَعدُ عِبَادَ اللهِ، فإني أُوصِيكُمْ وَنَفْسِيَ بِتَقْوَى اللهِ الْعَلِيِّ الْقَديرِ القائلِ في مُحْكَمِ كتابِه:

﴿ يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَلْتَنْظُرْ نَفْسٌ مَا قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ﴾

Акъикъатен бутюн макътавлар Аллаhа аиттир! Биз Оны юксельтемиз (возвеличиваем), Онъа шукюрлеримизни бильдиремиз, О бизге ярдым этсин, гунахларымызны ʻафу этсин деп Дуʻа` этемиз, бизге догъру ёлнен кетмемизде ярдымджы олсун деп ялварамыз. Бизни нефсимизнинъ, гунахларындан ве ярамай арекетлеримизден Аллаh къорчаламасыны риджа этемиз.

Аллаh бирисини Догъру Ёлгъа къойгъан олса, оны ич кимсе адаштырмаз, кимге Догъру Ёлнен кетмеге имкян бермеген олса, о инсанны ич кимсе тюзетмез ве догъру ёлнен алып кетемез.

 Аллахамд олсун ки, О, инсанны ич бильмеген шейлерге огретти ве Озь Динине коре яшамакъ эмир этти. Аллаh диний бильгилерни акътармакъ ичюн иляхиятчы-алимлерни бельгиледи ве оларны Пейгъамберлернинъ мирасчылары оларакъ танытты. Олар белли бир инсанларнен бильгилерни пайлаштылар ве о инсанлар бундан файдаландылар, башкъалары исе джеалетте къалдылар.

Мен шаатлыкъ этем ки Аллаhтан гъайры яратыджы ёкъ, О Бирдир, Болюнмездир, Онъа бенъзеген ёкъ ве Онынъ ортагъы ёкътыр. О – эбедийдир ве Онынъ ич кимсеге, ич бир шейге ихтияджы ёкътыр, Онынъ къадыны ве баллары ёкътыр. Аллаh бутюн къусурлардан устюндир, Онъа бенъзеген ёкътыр ве О ич  бир шейге бенъземей.

Бу дюньяда яшамагъан, ич кимседе яшамагъан ве Ондан ич бир шей айры олмагъан Юдже Яратыджыгъа хамд олсун. Бутюн къусурлардан устюн олгъан, фезада ер алмагъан, сурети, чешити, къурулышы, шекили, ольчюси, сынъыры, ёнелиши, ери олмагъан Аллахамд этемиз. Онъа бенъзеген ич бир шей ёкъ, О – эр шейни эшиткен ве эр шейни корьгендир.

Мен шаатлыкъ этем ки, бизим эфендимиз Мухаммад ﷺ – Яратыджынынъ энъ севильгени ве энъ чокъ урьмет этильгенидир, о, энъ къыйметли ве энъ сайгъылы, яратылгъанларнынъ энъ буюги – Аллаhнынъ къулу ве Пейгъамберидир. О, Пейгъамберлер ве Эльчилер арасында энъ гузели ве сечильгенидир. О, Аллаhтан бизге яхшылыкъ, бахт ве къуртулыш ёлуны косьтермек ичюн ёлланылгъан шахыстыр. О, илим ве медениетнинъ ышыгъына алып кеткен ёлгъа рехберлик этти. О, онъа берильген Пейгъамберлик вазифесини энъ яхшы шекильде эда этти.

Биз Яратыджыдан Пейгъамберимиз Мухаммадге ﷺ даа зияде буюк олмасыны, шереф ве такъдир этильмесини нияз этемиз. Онынъ буюклиги о, окъумагъа, язмагъа бильмейип, инсанларны яхшылыкъкъа, къуртулышкъа, гузель ахлякъкъа, акъикъий мумин олмагъа, яни инсанлыкъ ичюн эм бу дюньяда, эм о бир дюньяда файдалы олгъан шейлерге огреткениндедир. Айны вакъытта биз онынъ асыл аилесине, адиль сахабелерине ве салих мюридлерине сайгъымызны бильдирип, селямларымызны ёллаймыз.

Къыйметли мусульманлар! Сизге айры давет иле хитап этем – эр вакъыт ве эр ерде Аллаhтан къоркъунъыз!

Мукъаддес Къур`анда («Таhа» Суреси, 114 Ает) бойле айтылгъан:

﴾وَقُلْ رَبِّ زِدْنِي عِلْمًا﴿

Манасы: «Айт ки, (эй, Мухаммад): «Аллаhым! Манъа даа чокъ бильги бер!»».

 

Севгили мусульманлар! Диний бильгилер – Ислямнынъ аятыдыр. Къадир Аллаh Мукъаддес Къур`анда Озь Пейгъамберине ﷺ бильгилерининъ арттырмасыны риджа этмесини эмир этти, яни бильгилерден гъайры башкъа бир шейнинъ арттырылмасыны риджа этмесини эмир этмеди. Бу себептен эр бир инсан диний бильгилерге саип олмакъ ве оларны кимден алмакъ бильмек керектир.

Юдже Раббимиз Мукъаддес Къур`анда («Ат-Таубаh» Cуреси, 122 Aет) бойле айта:

وَمَا كَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِيَنفِرُواْ كَافَّةً فَلَوْلَا نَفَرَ مِن كُلِّ فِرْقَةٍ مِّنْهُمْ طَائِفَةٌ لِّيَتَفَقَّهُواْ فِي الدِّينِ وَلِيُنذِرُواْ قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُواْ إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ﴿

Манасы: «Мусульманлар эписи берабер олып, кетмеге керекмейлер (озь ватаныны йыкъылмасы ичюн ташлап кетмеге). Бунынъ ерине не ичюн эр бир буюк джемиеттен бир къач инсан ёлламамакъ? О инсанлар диний бильгилерни менимсеп, ватангъа къайткъан сонъ гъайретнен (ватанда къалгъан) инсанларгъа насиат этерлер, оларгъа къуртулышкъа ёл ачарлар (айны вакъытта оларнынъ икътидарны къазанмакъ, арекет этме васталарда ве урбаларда залымларгъа бенъземек алчакъ макъсатлары олмамакъ керек). Бельким инсанлар къачынмагъа керек олгъан эр шейден сакъынырлар».

Аллаh инсанларгъа эки группагъа болюнмеге имкян берди: бириси джемиетни сакълай ве къорчалай, башкъасы Шариʻатны къорчалай. Шариʻатны къорчалагъан – илим адамларыдыр.

Имам Ат-Тирмизий Мухаммад ﷺ Пейгъамберинден бойле Хадисни бильдирди:

"مَنْ خَرَجَ فِي طَلَبِ الْعِلْمِ فَهُوَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ حَتَّى يَرْجِع"

Манасы: «Ким диний бильгилерни алмакъ ичюн ёлгъа чыкъкъан олса, о, къайткъанына къадар Аллаh ризасы ичюн дженкте булунгъан кибидир».

Демек ки, бойле инсаннынъ мукяфаты Аллah ризасы ичюн адалетни къорчаламакъ ичюн дженкке кеткен инсаннынъ мукяфатына бенъзей. Бильги – мусульманнынъ шейтандан, инсан шейтанларындан ве айны вакъытта алчакъ тюшкюнликлерден, гуняхкяр истеклерден, къылыкъ ве хаяллардан къорчаланма силяхыдыр.

 Бильги ярдымынен инсан онъа о бир дюньяда ярдым этеджек ве зарар кетиреджек шейлерни огрене. Бильгилер ярдымынен инсан Аллаhтан къабул этильген арекетлерни ве насыл арекетлер ичюн джезаланаджагъыны анълай. Ве энъ эсасы – бильгилер ярдымынен инсан Иманны имансызлыкътан айыра. Бир Яратыджыгъа олгъан инанчнынъ догъру олмасы ве Аллаhа ортакъ къошулгъан ерни айырып ола. Ич бир шейге ошамагъан Аллаhа акъикъий Иманны Аллаh яратылгъанларгъа ошагъаны весвеселерден айырып ола.

Диний бильгилер ярдымынен инсан эминдир ки, Аллаh О яраткъан ич бир шейге ошамай. Онъа да ич кимсе ошамай. О вуджут ве объект дегильдир, о инсан киби сезильген вуджут дегильдир, О ышыкъ киби де сезильмеген вуджут та дегильдир.

Диний бильгилер ярдымынен инсан эминдир ки, Аллаh бар, амма О яраткъанлар киби дегильдир. Аллаh ерсиз ве ёнелишсиз бардыр.

Севгили мусульманлар! Диний бильгилер иле сен не айтмагъа, насыл айтмагъа ве не ичюн айтмагъа керек олгъаныны билесинъ. Айны вакъытта сен не заман сусмакъ керек олгъаныны ве не ичюн сусмакъ керек олгъаныны да билесинъ.

Бу бильгилернен сен джаиз этильген шейлерни ясакъ этильген шейлерден, элял этильген шейлерни харам этильген шейлерден, акъикъатны янълыш фикирден, яхшылыкъны яманлыкътан фаркъ этесинъ.

Диний бильгилер – бу Ислямнынъ аяты, бу себептен эр биримиз бу бильгилерни огренмеге ве башкъаларгъа огретмеге даа зияде дикъкъат айырмагъа керекмиз. Вакъытымызны масраф этильмесининъ энъ яхшы ёлу – оны бильги алмакънен кечирмектир. Башкъа шекильде насыл олсун ки, Пейгъамберимиз Мухаммад ﷺ айтты ки, бильги алгъанлар огюнде Мелеклер озь къанатларыны алчакъгонъюлликнен эгелер ве япкъанлары буюк ишни алгъышлайлар.

Пейгъамберимиз Мухаммад ﷺ Абу Зарргъа бойле сёзлер деди:

يَا أَبَا ذَرٍّ لَأَنْ تَغْدُوَ فَتَتَعَلَّمَ ءَايَةً مِنْ كِتَابِ اللَّهِ خَيْرٌ لَكَ مِنْ أَنْ تُصَلِّيَ مِائَةَ رَكْعَةٍ

وَلَأَنْ تَغْدُوَ فَتَتَعَلَّمَ بَابًا مِنَ الْعِلْمِ خَيْرٌ لَكَ مِنْ أَنْ تُصَلِّيَ أَلْفَ اهـ. أَيْ مِنْ نَوَافِلِ الصَّلَوَاتِ

Манасы: «Эй, Абу Зарр! Эгер сен Къур`андан бир Ает огренсенъ, бу сенинъ ичюн къылынгъан юз Суннет-Намазындан даа хайырлыдыр, эгер Динимизден бир мевзуны огренсенъ, бу сенинъ ичюн бинъ Суннет-Намазындан даа хайырлыдыр».

Севгили мусульманлар! Эгер сиз озюнъизни илимге багъышлап, догърудан-догъру илимнен багълы олмасанъыз биле, лютфен, гъафиль олманъыз! Аллаh бильмеге эмир эткен диний бильгилерни огренмеге борджунъызны къачырманъыз! Диний бильгилер пек чокъ ве алимлер кениш бильгилерни акътаралар, амма акъыл-балигъ яшына кельген ве рухий джеэттен хаста олмагъан инсанларнынъ бильмеге керек олгъан, яни ваджип олгъан диний бильгилер микъдары бар.

Аль-Байhакый имамы Пейгъамберимиз Мухаммаднинъ ﷺ бойле Хадисни беян этти:

"طَلَبُ الْعِلْمِ فَرِيضَةٌ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ"

Манасы: «Диний бильгилерни алмагъа (огренмеге) – эр бир мусульманнынъ боюн борджыдыр».

Аллаhым эпимизге къуртулыш ёлунда олмагъа насип этсин, сизден эр биринъизге проблемлеринъизнинъ енгиль ве икметли чезильмесини берсин ве сыкъынтыларынъыздан ляйыкъ чыкъыш ёлуны косьтерсин.

Бу сёзлернен мен Къадир Аллаhтан меним ве сизинъ гуняхларынъызны афу этмеси ичюн Дуʻа` этем.

هَذَا وَأَسْتَغْفِرُ اللَّهَ لِي وَلَكُمْ

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

إِنَّ الْحَمْدَ لِلَّهِ نَحْمَدهُ وَنَسْتَغْفِرُهُ وَنَسْتَعِينُهُ وَنَسْتَهْدِيهِ وَنَعُوذُ بِاللهِ مِن شُرُورِ أَنفُسِنَا وَمِن سَيِّئَاتِ أَعْمَالِنَا، مَن يَهْدِ اللهُ فَلاَ مُضِلَّ لَهُ وَمَن يُضْلِلْ فَلاَ هَادِيَ لَهُ، والصلاةُ والسلامُ على سيِّدِنا محمد الصادِقِ الوَعْدِ الأَمينِ وعلى إِخْوَانِهِ النبيِّين والمُرسَلين. ورَضِيَ اللهُ عن أُمَّهاتِ المُؤمنين وآلِ البيتِ الطَّاهِرِين وعن الخُلَفَاءِ الرَّاشِدين أبي بكرٍ وعمرَ وعُثْمانَ وعليّ وعن الأَئِمَّةِ المُهْتَدِين أبي حنيفةَ ومالكٍ والشَّافعيِّ وأحمدَ وعن الأولياءِ والصالحين. أمَّا بعدُ عِبَادَ اللهِ فإنِّي أُوصِيكُمْ وَنَفْسِيَ بِتَقْوَى اللهِ العَليِّ الْعَظِيمِ فَاتَّقُوهُ.

واعْلَمُوا أنَّ اللهَ أمَرَكُمْ بِأَمرٍ عظيمٍ، أَمَرَكُم بالصلاةِ والسلامِ على نبيِّهِ الكَريمِ فقال في مُحْكَمِ تَنْزِيلِهِ: ﴿ إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ ۚ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِ سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى سَيِّدِنَا إِبْرَاهِيمَ وَعَلَى آلِ سَيِّدِنَا إِبْرَاهيمَ وَبَارِكْ على سيّدِنا مُحمدٍ وَعلى آلِ سيِّدِنا مُحمدٍ كما بارَكْتَ على سيِّدِنا إبراهيمَ وعلى آلِ سيدِنا إبراهيمَ في العالَمِينَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيد

اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ الأَحْيَاءِ مِنْهُمْ وَالأَمْوَات