Халиф ‘Умар ибн ‘Абдуль-‘Азиз

Категория: Джума хутбеси Просмотров: 2800

 إِنَّ الْحَمْدَ لِلَّهِ نَحْمَدهُ وَنَسْتَغْفِرُهُ وَنَسْتَعِينُهُ وَنَسْتَهْدِيهِ وَنَعُوذُ بِاللهِ مِن شُرُورِ أَنفُسِنَا وَمِن سَيِّئَاتِ أَعْمَالِنَا، مَن يَهْدِ اللهُ فَلاَ مُضِلَّ لَهُ وَمَن يُضْلِلْ فَلاَ هَادِيَ لَهُ، وَأَشْهَدُ أَن لاَ إِلهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ ولا مَثِيلَ له ولا ضِدَّ له ولا نِدَّ له، وَأَشْهَدُ أَنَّ سَيِّدَنَا وحَبِيبَنا وعظيمَنا وقائدَنا وقُرَّةَ أَعْيُنِنا مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ وصَفِيُّهُ وحبيبُهُ صَلَوَاتُ اللهِ وَسَلاَمُهُ عَلَيْهِ وَعَلَى كُلِّ رَسُولٍ أَرْسَلَه. الصلاةُ والسلامُ عليكَ سيِّدي يا رسولَ الله. الصلاةُ والسلامُ عليكَ يا سيِّدي يا صاحِبَ الذِّكرَى يا أبا القاسِم يا أبا الزَّهْراءِ يا محمد. أَمَّا بَعدُ عِبَادَ اللهِ، فإني أُوصِيكُمْ وَنَفْسِيَ بِتَقْوَى اللهِ الْعَلِيِّ الْقَديرِ القائلِ في مُحْكَمِ كتابِه:

﴿ يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَلْتَنْظُرْ نَفْسٌ مَا قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ﴾

Кяинатнынъ Раббине, эр шейни яраткъан ве къулларыны Ахиретте тирильткен, Екяне Аллаhкъа хамд олсун. Аллаh ич бир шейге ве ич бир кисеге мухтадж дегиль. Биз исе Онъа мухтаджмыз. Аллаh бизим гуняхларымызны афу этсин, бизге Рахмет багъышласын ве бизни къорчаласын деп, ду‘а` этемиз. Аллаh чокъ мусульманларнынъ гуняхларыны афу эте. Яратыджы кяфирлерге ве базы гуняхкяр мусульмангъа шиддетли азап береджек. Керчектен де, кимге Аллаh иман багъышлады, о бахытлы ве эйиликтедир. Амма кимге Аллаh акъикъий ёлуны бермеди, о бахытсыз ве онынъ алы пек мушкюльдир.

Эпинъизни такъвалы олмагъа чагъырам. Яратыджынынъ буюргъаныны этинъиз ве гунях япманъыз. Аллаh сизни къорчаласынъ!

Мукъаддес Къур`анда буюрыла, манасы: «Иман эткенлернинъ арасында ойле инсанлар бар ки, олар Пейгъамбернинъ артындан кетеджегини Аллаhкъа ваде эттилер. Бу инсанлар Аллаhкъа ваде эткенлернен садыкълар».

Сайгъылы дин къардашлар! Керчектен де, мусульманларнынъ арасында акъикъий, самимий ве садыкъ эркеклер бар эди. Олар шартларны куте эдилер.

Бугуньки хутбемиз улу инсан гузель ахлякълы, нумюне олгъан ‘Умар ибн ‘Абдуль-‘Азиз акъкъында оладжакъ. О адалет принциплерге эсасланып яшай эди.

Бу адам буюк къабилиетли, бильги уфкъу, терен илим ве гузель анълав саиби эди. Бунен берабер бильген шейлерни кутип, онен яшай эди. О басиретли, икметли ве адалет ичюн курешкен бириси эди. Эр вакъыт Аллаhкъа тевекюль этип, такъвалы ве тёвбе эткенлерден олды.

О акъикъий, софу Халиф ве Аллаhкъа чокъ ибадет эткен алим эди, Аллаh ондан разы олсун. Халиф ‘Умар ибн ‘Абдуль-‘Азиз беяз тенли, къашы-козю пек дюльбер ве лятиф къыяфети эди. Онынъ сакъалы исе тегиз ве дюльбердир. ‘Умар ибн ‘Абдуль-‘Азиз пек такъвалы ве къыяметтен къоркъан адам эди. О даа уфакъ олгъанда олюмни хатырлагъанда чокъ агълагъан.

‘Умар ибн ‘Абдуль-‘Азиз укюмдарлыкъ эткен вакъытта адалетлик ве берекет олгъан. Шу вакъытларда яйлада къойларнен берабер къашкъырлар да юрьген. Бу акъкъында «Хильятуль-Аулия`» китабында айтыла. Бир инсан деди: «Мен Халиф ‘Умар ибн ‘Абдуль-‘Азиз укюмдарлыкъ япкъан вакъытта, къойларыны сагъгъанда бир чобанны корьдим. Онынъ къойлары арасында отуз къашкъыр юре эди. Мен белледим бу копеклер ве чобандан сорадым: «Санъа бу къадар копек не керек». Чобан исе манъа бу копеклер дегиль, бу къашкъырлар», деп джевап берди. Мен шашып, бойле айттым: «Субханаллаh! Къашкъырлар къойлар арасында юрип, оларгъа зарар кетирмейлер. Чобан манъа бойле деди: «Башы сагълам олса, беденнинъ де проблемалары олмаз».

Сайгъылы мусульманлар! Халиф ‘Умар ибн ‘Абдуль-‘Азизде тек бир урбасы бар эди. Ве о бунъа шикяет этмейип, олгъанына Аллаhкъа шукюр эте эди. Бизим заманымызда инсанларда не къадар мал-мульк бар, амма эп бир базыларына етмей ве Аллаh берген ниметлери ичюн шукюр этмейлер.

Халиф ‘Умар ибн ‘Абдуль-‘Азиз ёлларны, чокъ джами ве янъы къуюларны къурды, эскилерни исе тамир этти. Озю алим олып, илимли инсанларгъа буюк дикъкъат айыра эди. О адалетни гъайрыдан тикледи ве тёрелерге къанунсыз алгъан параларыны къазинеге къайтармагъа меджбур этти. Ве инсанлардан къанунсыз алгъанларыны къайтарды. Онынъ заманында Хадислерни язып топламагъа башладылар. О Мукъаддес Къур`анны огренмеге давет этти ве огренгенлерни мукяфатлады. ‘Умар ибн ‘Абдуль-‘Азиз алчакъ гонъюлли, месулиетли, намуслы, озь-озюни тенкъит эткен адам эди. О инсанларны бирде-бир ишке тайин эткенде, оларнынъ бу ишке имкянларыны ве месулиетини огрене эди.

Халиф ‘Умар ибн ‘Абдуль-‘Азиз Шари‘аткъа уйгъун олгъан базы эйи бидаатларны кирсетти. Мусульман алимлери бу ишке къол туттылар. Меселя, джамилерде михрапларыны къурмакъ, яни Къыбланы косьтерген дивар козю. Ве о михрапларны япкъанлардан биринджи эди.

О даваны токътатты ве базы джамилерде джемаат огюнде имам ‘Алий ибн Абу Талибге къаршы ярамай сёзлерни айтмагъа ясакълады.

Халиф ‘Умар ибн ‘Абдуль-‘Азиз Мубарек Медина шеэринде 61-hиджрий йылында догъды ве Хумс шеэринде 101-hиджрий йылында Реджеп айында вефат этти. О тек эки йыл беш ай Халиф олды. Аллаh ондан разы олсун ве Рахмет багъышласын.

Сайгъылы мусульманлар! Керчектен, Халиф ‘Умар ибн ‘Абдуль-‘Азиз оле яткъан вакъытта сыкъ Къур`андан бойле Аетини окъуды. Манасы: «Бу сонъ мекянны, яни Дженнет ниметлерини Аллаh диндар олгъанларгъа, юксек севиелерни ве укюмдарлыкъны бу дюньяда истемегенлерге, гуняхларны япмагъанларгъа ве ярамайлыкъны даркъатмагъанларгъа багъышлай. Акъикъатен, бахытлыкъ ве яхшылыкъ тек такъвалыларгъа оладжакътыр».

Урьметли мусульманлар! Бойле гузель инсанлардан нумюне алмакъ пек яхшыдыр. Ве бойле киби инсанларнынъ омюрини огренгенде, бизде о киби олмагъа истек догъа, яни даа итаатлы ве такъвалы олмагъа. Эм де бу фани дюньягъа алданмайып, озюмизни кереги киби Ахиретке азырламакъ.

Аллаh бизге бахытлыкъ берсин деп, ду‘а` этемиз. Аллаh бу дюньяны бизге мусульман олып ве тёвбе эткенлерден терк этмеге имкян берсин. Яратыджы Ахиретте бизни къорламайып, Дженнетке киргизсин. Озь ве сиз ичюн Аллаhтан афу сорайым.

هَذَا وَأَسْتَغْفِرُ اللَّهَ لِي وَلَكُمْ

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

إِنَّ الْحَمْدَ لِلَّهِ نَحْمَدهُ وَنَسْتَغْفِرُهُ وَنَسْتَعِينُهُ وَنَسْتَهْدِيهِ وَنَعُوذُ بِاللهِ مِن شُرُورِ أَنفُسِنَا وَمِن سَيِّئَاتِ أَعْمَالِنَا، مَن يَهْدِ اللهُ فَلاَ مُضِلَّ لَهُ وَمَن يُضْلِلْ فَلاَ هَادِيَ لَهُ، والصلاةُ والسلامُ على سيِّدِنا محمد الصادِقِ الوَعْدِ الأَمينِ وعلى إِخْوَانِهِ النبيِّين والمُرسَلين. ورَضِيَ اللهُ عن أُمَّهاتِ المُؤمنين وآلِ البيتِ الطَّاهِرِين وعن الخُلَفَاءِ الرَّاشِدين أبي بكرٍ وعمرَ وعُثْمانَ وعليّ وعن الأَئِمَّةِ المُهْتَدِين أبي حنيفةَ ومالكٍ والشَّافعيِّ وأحمدَ وعن الأولياءِ والصالحين. أمَّا بعدُ عِبَادَ اللهِ فإنِّي أُوصِيكُمْ وَنَفْسِيَ بِتَقْوَى اللهِ العَليِّ الْعَظِيمِ فَاتَّقُوهُ.

واعْلَمُوا أنَّ اللهَ أمَرَكُمْ بِأَمرٍ عظيمٍ، أَمَرَكُم بالصلاةِ والسلامِ على نبيِّهِ الكَريمِ فقال في مُحْكَمِ تَنْزِيلِهِ: ﴿ إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ ۚ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِ سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى سَيِّدِنَا إِبْرَاهِيمَ وَعَلَى آلِ سَيِّدِنَا إِبْرَاهيمَ وَبَارِكْ على سيّدِنا مُحمدٍ وَعلى آلِ سيِّدِنا مُحمدٍ كما بارَكْتَ على سيِّدِنا إبراهيمَ وعلى آلِ سيدِنا إبراهيمَ في العالَمِينَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيد

اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ الأَحْيَاءِ مِنْهُمْ وَالأَمْوَات