Вакъытнынъ къыймети

Категория: Джума хутбеси Просмотров: 2471

إِنَّ الْحَمْدَ لِلَّهِ نَحْمَدهُ وَنَسْتَغْفِرُهُ وَنَسْتَعِينُهُ وَنَسْتَهْدِيهِ وَنَعُوذُ بِاللهِ مِن شُرُورِ أَنفُسِنَا وَمِن سَيِّئَاتِ أَعْمَالِنَا، مَن يَهْدِ اللهُ فَلاَ مُضِلَّ لَهُ وَمَن يُضْلِلْ فَلاَ هَادِيَ لَهُ، وَأَشْهَدُ أَن لاَ إِلهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ ولا مَثِيلَ له ولا ضِدَّ له ولا نِدَّ له، وَأَشْهَدُ أَنَّ سَيِّدَنَا وحَبِيبَنا وعظيمَنا وقائدَنا وقُرَّةَ أَعْيُنِنا مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ وصَفِيُّهُ وحبيبُهُ صَلَوَاتُ اللهِ وَسَلاَمُهُ عَلَيْهِ وَعَلَى كُلِّ رَسُولٍ أَرْسَلَه. الصلاةُ والسلامُ عليكَ سيِّدي يا رسولَ الله. الصلاةُ والسلامُ عليكَ يا سيِّدي يا صاحِبَ الذِّكرَى يا أبا القاسِم يا أبا الزَّهْراءِ يا محمد. أَمَّا بَعدُ عِبَادَ اللهِ، فإني أُوصِيكُمْ وَنَفْسِيَ بِتَقْوَى اللهِ الْعَلِيِّ الْقَديرِ القائلِ في مُحْكَمِ كتابِه:

﴿ يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَلْتَنْظُرْ نَفْسٌ مَا قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ﴾

Бу дюньяны Озь Къудретинен яраткъан, бизлерге джан ве рызыкъ берген, сынъырсыз, мекянсыз, къусурсыз олгъан Аллаhу Таалягъа хамд ве сеналар олсун!

Аллаhнынъ энъ севимли къулу, имамларнынъ имамы, Пейгъамберимиз Мухаммад Мустафагъа салят ве селямлар олсун!

Озюме ве сизге насиат этем – Аллаhтан къоркъунъыз, Онынъ эмир эткенлерини япып, харамдан къачынынъыз!

Сайгъылы мусульманлар! Инсаннынъ догъувындан башлап, бу дюньядаки багъышлангъан омюрнинъ вакъыты кери акъмагъа башлай. Омюримизнинъ къыймети пек буюк, амма не языкъ ки, инсанларнынъ чокъусы бунынъ къыйметини бильмейип, вакъытларыны бош шейлерге сарф этелер. Вакъыт, биз онынъ къыйметини анълап ве оны муим шейлерге сарф этеджегимизни беклемей. Бизге берильген муддет, сув дайын акъып кете!

Насыл вакъыт тез кечкенини адам дуймай ве анълап оламай. Шимди тек саба эди, энди акъшам вакъыты кельди. Йыллар кече, айлар кече, куньлер кече, санки «ач козюни, юм козюни». Омюримиз де бойле, тез учып кете.

Сайгъылы джемаат! Бу дюньягъа алданып, вакъытыны муим шейлерге сарф этмеген инсан, Ахирет Куню къоллары бош оларакъ тириледжек.

Ривает этильгенине коре, Имам 'Али шойле буюргъан эди:

اليَوْمَ العَمَلُ وَغَدًا الحِسَاب

Манасы: "Бугунь - амеллер, ярын – эсабат".

Бугунь, демек, бу дюньядаки омюр. Яшайышымызда мумкюн олгъаны къадар чокъ хайыр ишлерни япып, эбедий хаятымызгъа азырланмакъ керекмиз. Ярын, демек, бу Ахирет Куню ве омюримизде япкъанларымыз ичюн эсабат береджекмиз.

Пейгъамбер Эфендимиз, буюргъан: Ахирет Кунюнде эр инсан дёрт шей, яни: озь омюри, озь бедени, озь бильгилери ве озь малы ичюн джевап береджектир. Яни, эр инсан омюрини насыл кечиргенини, беденини не ерде къуллангъаныны, зарур диний бильгилерни алып алмагъаныны, ве оларгъа коре яшап яшамагъаныны, ве мал-мулькюни не ерден къазангъаныны, ве неге масраф эткени акъкъында соруладжакътыр. Бутюн бу суаллер озь вакъытыны насыл кечиргенинен багълыдыр.

Юдже Аллаh Къур'ан-и Керимде, "Аль-Хашр" Суресининъ 18 Аетте шойле буюрды:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ ءامَنُوا اتَّقُوا اللهَ وَلْتَنْظُرْ نَفْسٌ مَا قَدَّمَتْ لِغَدٍ

Манасы: "Эй, иман эткенлер, такъвалы олунъыз ве обир дюнья ичюн озюнъизге не азырлагъаны акъкъында тюшюнинъиз.

Бундан гъайры бир чокъ инсан буюк ниметлеринден олгъан сагълыкъ ве яшлыкънынъ къыйметини бильмейлер. Пейгъамбер Эфендимиз, бизлерни бойле сёзлернен тенбиелеген эди:

اِغْتَنِمْ خَمْساً قَبْلَ خَمْسٍ: شَبَابَكَ قَبْلَ هَرَمِكَ وَصِحَّتَكَ قَبْلَ سَقَمِكَ وفَرَاغَكَ قَبْلَ شُغْلِكَ وَحَيَاتَكَ قَبْلَ مَوْتِكَ وَغِنَاكَ قَبْلَ فَقْرِكَ

Манасы: "Шу беш шейден файдаланъ, даа оларнынъ ерине башкъа беш шей кельмегендже:

1. къартлыкъ кельмегендже, генчлигини къулланъ;

2. хасталыкъ кельмегендже, сагълыгъыны къулланъ;

3. мешгъуллик кельмегендже, бош вакъытыны къулланъ;

4. факъирлик кельмегендже, зенгинлигини къулланъ;

5. олюм санъа етишмегендже, озь омюрини къулланъ".

Бу Хадисни Имам Ахмад ривает этти.

Яшлыкъ – бу эбедий хаятымызгъа толусынен хайыр япмакъ ичюн пек яхшы вакъыттыр. Яшлыкъта олгъан яхшы зеин саесинде диний бильгилерни даа къолай огрене билемиз, яшлыкъта олгъан кучь ве гъайрет саесинде даа чокъ яхшылыкъ япып, даа чокъ савап къазана билемиз. Факъат, чокъусы ичюн бу вакъыт о къадар тез ве дуюлмайып кече ки, нетиджеде, пек аз инсан онынъ къыйметини вакъытында анълап, оны энъ яхшы шекильде къулланмагъа етиштире. Яшлыкъта инсан ''мен, даа яшым, огюмде даа чокъ вакътым бар, эр шейге етиштирерим', – деп тюшюне, къартлыкъта исе, ''о къадар вакътым бар эди, такъатым да бар эди, сагълыгъым да бар эди, баре оларны даа муим шейлерге къуллангъан олсам, яхшы олур эди''– деп айта. Шуны ич бир вакъыт унутмамакъ керек, сайгъылы джемаат!

Къур'ан-и Керимде "Ар-Рум" Суресининъ 54 Аетинде шойле буюрыла:

اللهُ الَّذِي خَلَقَكُم مِّنْ ضَعْفٍ ثُمَّ جَعَلَ مِنْ بَعْدِ ضَعْفٍ قُوَّةً ثُمَّ جَعَلَ مِنْ بَعْدِ قُوَّةٍ ضَعْفًا وَشَيْبَةً يَخْلُقُ مَا يَشَاءُ وَهُوَ الْعَلِيمُ الْقَدِيرُ

Манасы: "Юдже Аллаh сизлерни кучьсюз оларакъ ярата. Зайыфлыкътан сонъра сизлерге къувет багъышлай, сонъра исе къувет ерине такъатсызлыкъ ве чал сачларны бере. Аллаhу Та'аля истегенини ярата. Акъикъаттен, О, асыл Къудрет саибидир ве Аллаh эр шейни биле".

Керчектен, корюнмеген ниметлеримизден бириси де – сагълыкътыр. Чокъусы сагълыкънынъ асыл дегерини анджакъ оны гъайып эткен сонъ анълап башлай. Хасталыкъ инсанны йыкътыра ве бутюн истеклерини, арзуларыны эм де хаялларыны

ерине кетирип оламай. Бош вакътымыз исе гизли бир телюке ташый, оны догъру ве хайрылы ишлернен толдурмасакъ, о яманлыкънен толаджакътыр.

Пейгъамберимиз бу мевзуда бойле буюргъан эди:

نِعْمَتَانِ مِنْ نِعَمِ اللهِ مَغْبُونٌ فِيهِمَا كَثِيرٌ مِنَ النَّاسِ الصِّحَّةُ وَالْفَرَاغُ

Манасы: "Аллаhнынъ бизлерге багъышлагъан шейлернинъ арасында, чокъусы инсан эки ниметнинъ къыйметини бильмийлер ве керек олгъаны къадар оларгъа дикъкъат этмейлер, бу эки нимет – сагълыкъ ве бош вакъыттыр".

Саляфитлер вакъытнынъ догъру къулланувына пек буюк эмиет бере эдилер, о девирининъ буюк алимлерден бириси Хасан Аль-Басрий бойле айткъан эди:

أَدْرَكْتُ أَقْوَاماً كَانُواْ عَلَى أَوْقَاتِهِمْ أَشَدَّ مِنْكُمْ حِرْصاً عَلَى دَرَاهِمِكُمْ وَدَنَانِيرِكُمْ

Манасы: "Ойле миллетлерге растекельдим ки, олар озь вакъытына о къадар эмиет бере эдилер ки, сиз озь динар ве дирхемлерине о къадар эмиет бермейсинъиз".

Адалетли укюмдар 'Умар ибн 'Абдуль-'Азиз бойле айткъан эди:

إِنَّ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ يَعْمَلاَنِ فِيكَ فَاعْمَلْ فِيهِمَا

Манасы: "Кечкен эр кунь ве эр гедже санъа багъышлангъан омюр вакъытыны алалар, ве о вакъыт бир даа къайтмаджакъ. Онынъ ичюн оларны озь хайырына къулланъ".

Пейгъамбер Эфендимиз, бизлер ичюн шойле буюрды:

عِشْ مَا شِئْتَ فَإِنَّكَ مَيِّتٌ وَأَحْبِبْ مَنْ شِئْتَ فَإِنَّكَ مُفَارِقُهُ وَاعْمَلْ مَا شِئْتَ فَإِنَّكَ مُلاَقِيهِ

Манасы: "Не къадар чокъ яшасанъ да, кене де оледжексинъ. Севгенинъ ким олурса олсун, кене де кунь келеджек ве ондан айырыладжакъсынъ. Ве не япсанъ яп, онынъ эсабатыны илле береджексинъ".

Ислям динимиз вакътымызнынъ къыйметини анъламагъа огрете ве оны бош кечирмемеге ве гунах ишлемек ичюн гъайып этмемеге чагъыра.

Пейгъамберимиз бир Хадис-и Шерефинде буюргъан:

بُورِكَ ِلأُمَّتِي في بُكُورِهَا

Манасы: "Саарь вакъытындан уяныкълыкъ алда олмакъ, бунда меним умметим ичюн берекет бардыр".

Мухтерем мусульманлар! Бош кечкен бир саатымызны ич бир тюрлю къайтарып оламайыкъ.

Къур'ан-и Керимде шойле буюрыла:

وَيَوْمَ يَحْشُرُهُمْ كَأَن لَّمْ يَلْبَثُواْ إِلاَّ سَاعَةً مّنَ النَّهَارِ

Манасы: «Къыямет кунюнде Аллаhу Та'аля инсанларны тирильтип топлагъанда, оларгъа бу дюньядаки омюр санки бир саат кечкен киби корюнеджектир».

Ич бир вазиетте бугунь япып оладжакъ ишлеринъизни "ай, ярын" я да "сонъра" япарым деп айтманъыз. Омюримизни Имам Аль-Газалий берген насиатнен кечирмек керекмиз:

عَلَيْكَ بِالتَّنْظِيمِ وَإِيَّاكَ أَنْ تَعْمَلَ بِمَا اتَّفَقَ كَيْفَمَا اتَّفَقَ بَلْ عَلَيْكَ بِالتَّنْظِيمِ فَبِالتَّنْظِيمِ تَظْهَرُ بَرَكَةُ الْوَقْتِ

Манасы: "Бутюн ишлерини белли бир тертипнен яп. Ич бир вакъыт оларны незаретсиз къалдырма. Эр вакъыт низамнен арекет эт, чюнки низамда вакъытнынъ берекети бар".

Къыйметли дин къардашларым! Эр аннинъ къыйметини билинъ, чюнки о бир даа текрарланмаз.