Джума куннинъ эдеби

Категория: Джума хутбеси Просмотров: 2755

إِنَّ الْحَمْدَ لِلَّهِ نَحْمَدهُ وَنَسْتَغْفِرُهُ وَنَسْتَعِينُهُ وَنَسْتَهْدِيهِ وَنَعُوذُ بِاللهِ مِن شُرُورِ أَنفُسِنَا وَمِن سَيِّئَاتِ أَعْمَالِنَا، مَن يَهْدِ اللهُ فَلاَ مُضِلَّ لَهُ وَمَن يُضْلِلْ فَلاَ هَادِيَ لَهُ، وَأَشْهَدُ أَن لاَ إِلهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ ولا مَثِيلَ له ولا ضِدَّ له ولا نِدَّ له، وَأَشْهَدُ أَنَّ سَيِّدَنَا وحَبِيبَنا وعظيمَنا وقائدَنا وقُرَّةَ أَعْيُنِنا مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ وصَفِيُّهُ وحبيبُهُ صَلَوَاتُ اللهِ وَسَلاَمُهُ عَلَيْهِ وَعَلَى كُلِّ رَسُولٍ أَرْسَلَه. الصلاةُ والسلامُ عليكَ سيِّدي يا رسولَ الله. الصلاةُ والسلامُ عليكَ يا سيِّدي يا صاحِبَ الذِّكرَى يا أبا القاسِم يا أبا الزَّهْراءِ يا محمد. 
أَمَّا بَعدُ عِبَادَ اللهِ، فإني أُوصِيكُمْ وَنَفْسِيَ بِتَقْوَى اللهِ الْعَلِيِّ الْقَديرِ القائلِ في مُحْكَمِ كتابِه: 
﴿ يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَلْتَنْظُرْ نَفْسٌ مَا قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ﴾ 

Аллаhкъа хамд олсун, О бизге ярдым ве бизни афу этсин деп, ду’а` этемиз. Бизни шерден ве яманлыкътан къорчаласын деп, Онъа ялварамыз. Кимге Аллаh Акъикъий ёлуны берди, ич кимсе оны бу ёлдан айырмаз. Амма кимге Аллаh Акъикъий ёлуны бермеди, ич кимсе оны къорчаламаз. Шеhадет этем, Аллаhтан башкъа иляh ёкъ, Онынъ ортагъы ёкъ ве Мухаммад Аллаhнынъ къулу ве Пейгъамбери.

Ресуллерден ве Пейгъамберлерден энъ улу ве шерефли олгъан Мухаммад ﷺ  ‘Абдуллаhнынъ огълуна салят ве селям олсун. Бутюн несилине, сахабелерине ве кери къалгъан бутюн Пейгъамберлерге де салят ве селям олсун.

Сайгъылы джемаат! Озюме ве сизге такъвалы олмагъа, Аллаhнынъ эмирлерини япмагъа ве озюни гуняхлардан къорчаламагъа насиат этем.

Юдже Аллаh буюрды:

﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ إِذَا نُودِيَ لِلصَّلَاةِ مِنْ يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلَى ذِكْرِ اللَّهِ وَذَرُوا الْبَيْعَ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ    فَإِذَا قُضِيَتِ الصَّلَاةُ فَانْتَشِرُواْ فِي الْأَرْضِ وَابْتَغُواْ مِن فَضْلِ اللَّهِ وَاذْكُرُواْ اللَّهَ كَثِيرًا لَّعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ﴾

Манасы: «Эй, иман эткенлер! Джума Намазына давет этильгенде, Намазгъа ве хутбеге ашыкъынъыз. Анда Аллаhнынъ эмирлерини хатырлатув бар, ве бутюн алыш-вериш ишлеринъизни токътатынъыз, эгер сиз бильген олса эдинъиз, бу сизинъ ичюн даа яхшыдыр. Намаз къылынгъан сонъ ер юзюнде къайда истесенъиз барынъыз ве Аллаhнынъ мерхаметини къазанмагъа тырышынъыз (рызкъ, илим огренмек, хасталарны ве дин къардашларны Аллаh ризасы ичюн зиярет этинъиз) эм де Аллаhкъа чокъ зикир япынъыз ве Онынъ бергенине шукюр этинъиз, бельким къуртулырсынъыз».

Пейгъамбер Мухаммад ﷺ деди:

"خَيْرُ يَوْمٍ طَلَعَتْ عَلَيْهِ الشَّمْسُ يَوْمُ الْجُمُعَةِ"

Манасы: «Куньлерден энъ яхшысы – джума кунюдир».

Эм де Пейгъамбер Мухаммад ﷺ айтты:

الصَّلَوَاتُ الْخَمْسُ وَالْجُمُعَةُ إِلَى الْجُمُعَةِ وَرَمَضَانُ إِلَى رَمَضَانَ مُكفِّرَاتٌ لِمَا بَيْنَهُنَّ إِذَا اجْتَنَبَ الْكَبَائِرَ

Манасы: «Беш фарз Намазларнынъ арасындаки вакъытта эм де къылынгъан джума Намазларнынъ арасында ве тутулгъан Рамадан айнынъ оразасы келеджек йылнынъ оразасынадже кучюк гуняхлар кеффарет этиле». Муслим ривает этти.

Урьметли диндашлар! Джума Намазы кечирильген ерде яшагъан ве диний бакъымындан бир мезарети олмагъан, пишкенлик чагъыша кельген эр эркек мусульман ичюн джума Намаз муим фарзларындан биридир. Джума намазнынъ устюнлигинден бириси – бу эки джума Намазларнынъ арасындаки япылгъан кучюк гуняхларнынъ афу олунувыдыр. Джума Намазыны рукунлерге ве суннетлерге уйып къылмакъ мусульман ичюн буюк бир хайырдыр.  Джума куннинъ суннетлернинъ бириси – бу джума Намазы ичюн бой абдестни алмакътыр. Аль-гусульни джума куню танъдан сонъра алмакъ даа яхшыдыр.

Джума Намазына кеткенде энъ гузель (мумкюн олса беяз, темиз) урбалар кийильсе даа эйидир. Эм де тырнакъларыны кесмек ве спирт олмагъан мис (духи) якъмакъ яхшыдыр, чюнки миснинъ гузель къокъусы инсанларнынъ юреклерини эм де Мелеклерни къувандыра.

Джума Намазына эртедже кельмеге яхшыдыр. Пейгъамбер Мухаммад ﷺ деди:

مَنِ اغْتَسَلَ يَوْمَ الْجُمُعَةِ غُسْلَ الْجَنَابَةِ ثُمَّ رَاحَ فَكَأَنَّمَا قَرَّبَ بَدَنَةً وَمَنْ رَاحَ فِي السَّاعَةِ الثَّانِيَةِ فَكَأَنَّمَا قَرَّبَ بَقَرَةً وَمَنْ رَاحَ فِي السَّاعَةِ الثَّالِثَةِ فَكَأَنَّمَا قَرَّبَ كَبْشًا أَقْرَنَ وَمَنْ رَاحَ فِي السَّاعَةِ الرَّابِعَةِ فَكَأَنَّمَا قَرَّبَ دَجَاجَةً وَمَنْ رَاحَ فِي السَّاعَةِ الْخَامِسَةِ فَكَأَنَّمَا قَرَّبَ بَيْضَةً فَإِذَا خَرَجَ الإِمَامُ حَضَرَتِ الْمَلائِكَةُ يَسْتَمِعُونَ الذِّكْرَ

Манасы: «Ким джума кунюнинъ гъусулини (суннет гусуль) алып, джамиге эрте барса, девени къурбан кескен киби сайыла, бундан сонъра кеткен исе, сыгъырны къурбан эткен киби сайылыр, бундан даа кеч кеткен, къойны къурбан эткен киби олур, ондан да кеч кеткен - тавукъны къурбан кескен киби сайылыр, амма ким даа кеч барса, о йымыртаны садакъа берген киби олур. Имам хутбени анълаткъанда инсанларнынъ къаршысына чыкъа ве бу хутбени  динълемек ичюн Мелеклер де келе».

Эгер адам джамиге кельсе, онъа «Тахияту-ль–Масджид», яни джамини селямламакъ ичюн эки рекят намазны къылмакъ яхшыдыр, чюнки бу суннет–му`аккадаh, яни къавий суннеттир.

Пейгъамбер Мухаммад ﷺ буюрды, манасы:

إِذَا دَخَلَ أَحَدُكُمُ الْمَسْجِدَ فَلَا يَجْلِسَ حَتَّى يُصَلِّيَ رَكْعَتَيْنِ

Манасы: «Сизден биринъиз джамиге кирсе, отурмаздан эвель эки рекят суннет Намазыны къылсын».

Сайгъылы джемаат! Имам Хутбени анълаткъанда дикъкъатлы динълемек керек, лакъырды этменъиз, чюнки хутбе эснасында лаф эткенлер, джума намаз борджларыны ерине кетирелер, лякин савабындан махрум къалалар. Хутбени анълаткъанда янынъызда отургъан мусульманлардан бириси лаф этсе, онъа сёзнен дегиль де, ишаретнен, лаф этмесин, динълесин деп косьтеринъиз. Пейгъамбер Мухаммад ﷺ деди:

إِذَا قُلْتَ لِصَاحِبِكَ أَنْصِتْ وَالإِمَامُ يَخْطُبُ يَوْمَ الْجُمُعَةِ فَقَدْ لَغَوْتَ

Манасы: «Имам джума хутбесини айткъанда мусульман къардашына: «Сес чыкъарма, динъле!» десенъ, истенильмеген бир амель япкъан олурсын».

Билинъиз ки, джума куню айры бир хайыргъа саип олгъан бир саат бар. Эгер адам шу вакъыт ду’а` окъуса, Аллаh онынъ ду’асыны (истегини) къабул этер ин ша` Аллаh. Пейгъамбер Мухаммад ﷺ деди:

فِيهَا سَاعَةٌ لَا يُوَافِقُهَا عَبْدٌ مُسْلِمٌ وَهُوَ قَائِمٌ يُصَلِّي يَسْأَلُ اللَّهَ شَيْئًا إِلَّا أَعْطَاهُ إِيَّاهُ

Манасы: «Джума куню ойле бир саат бар ки, эгер мусульманлардан бири бу саатта ду’а` окъуса ве Аллаhтан бир шей истесе, Аллаh оны бере.» Онынъ ичюн джума куню бу сааткъа расткельмек умютинен чокъча ду’а` окъунъыз. Бундан гъайры, джума куню Пейгъамбер Мухаммад ﷺ чокъча cаляуат окъумагъа тевсие этиле. Хусусан, бу куннинъ Аль-’Аср (экинди) намазынынъ вакъытында, саляуат окъулмасы акъкъында Пейгъамбер Мухаммад ﷺ бойле деди:

 مَنْ صَلَّى عَلَيَّ ثَمَانِينَ مَرَّةً عَصْرَ يَوْمِ الْجُمُعَةِ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ ذُنُوبَ ثَمَانِينَ سَنَةٍ

Манасы: «Ким Джума куню экинди Намазы вакъытында 80 кере манъа  Саляуат окъуса, Аллаh онынъ сексен йыллыкъ гуняхларыны афу этер».

Аллаhу Та’аля хайыр ишлеримизни ве япкъан ибадетлеримизни къабул этсин. Эм де гуняхларымызны афу этип, Дженнетке кирмеге наиль эйлесин.

 هَذَا وَأَسْتَغْفِرُ اللَّهَ لِي وَلَكُمْ 
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 
إِنَّ الْحَمْدَ لِلَّهِ نَحْمَدهُ وَنَسْتَغْفِرُهُ وَنَسْتَعِينُهُ وَنَسْتَهْدِيهِ وَنَعُوذُ بِاللهِ مِن شُرُورِ أَنفُسِنَا وَمِن سَيِّئَاتِ أَعْمَالِنَا، مَن يَهْدِ اللهُ فَلاَ مُضِلَّ لَهُ وَمَن يُضْلِلْ فَلاَ هَادِيَ لَهُ، والصلاةُ والسلامُ على سيِّدِنا محمد الصادِقِ الوَعْدِ الأَمينِ وعلى إِخْوَانِهِ النبيِّين والمُرسَلين. ورَضِيَ اللهُ عن أُمَّهاتِ المُؤمنين وآلِ البيتِ الطَّاهِرِين وعن الخُلَفَاءِ الرَّاشِدين أبي بكرٍ وعمرَ وعُثْمانَ وعليّ وعن الأَئِمَّةِ المُهْتَدِين أبي حبيفةَ ومالكٍ والشَّافعيِّ وأحمدَ وعن الأولياءِ والصالحين. أمَّا بعدُ عِبَادَ اللهِ فإنِّي أُوصِيكُمْ وَنَفْسِيَ بِتَقْوَى اللهِ العَليِّ الْعَظِيمِ فَاتَّقُوهُ. 
واعْلَمُوا أنَّ اللهَ أمَرَكُمْ بِأَمرٍ عظيمٍ، أَمَرَكُم بالصلاةِ والسلامِ على نبيِّهِ الكَريمِ فقال في مُحْكَمِ تَنْزِيلِهِ: ﴿ إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ ۚ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا﴾ 
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِ سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى سَيِّدِنَا إِبْرَاهِيمَ وَعَلَى آلِ سَيِّدِنَا إِبْرَاهيمَ وَبَارِكْ على سيّدِنا مُحمدٍ وَعلى آلِ سيِّدِنا مُحمدٍ كما بارَكْتَ على سيِّدِنا إبراهيمَ وعلى آلِ سيدِنا إبراهيمَ في العالَمِينَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيد 
اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ الأَحْيَاءِ مِنْهُمْ وَالأَمْوَات